Ετικέτες  architecture Dimitris Sakellariou Greece 

Kατηγορίες  Σκέψεις

ΚΥΚΛΑΔΕΣ | ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΕΝ ΛΕΥΚΩ;

Το κυκλαδικό στυλ είναι το αποτέλεσμα διαδικασιών απάντησης στις οικιστικές ανάγκες των κατοίκων των Κυκλάδων μέσα στους αιώνες. Η μορφή των σπιτιών υπαγορεύτηκε από τις κλιματικές συνθήκες [ήλιος, αέρας, φως που οδήγησαν σε μικρά ανοίγματα], τη διαθεσιμότητα και τη μορφή των υλικών [πχ μήκος ξυλείας] και την προστασία από τους επίδοξους κατακτητές [λίθινες όψεις].

ΟΜΩΣ, το παγκοσμίου φήμης «τυπικό» λευκό κυκλαδικό σπίτι δεν είναι ιστορικά ακριβές. Πρόκειται για το αποτέλεσμα ενός διατάγματος του 1938, το οποίο επέβαλε άσπρισμα με ασβέστη σε όλα τα σπίτια των Κυκλάδων για υγειονομικούς λόγους. Στη συνέχεια, η βασίλισσα Φρειδερίκη το 1955 επέλεξε τη φωτογραφία ενός λευκού σπιτιού με μπλε παράθυρα για την τουριστική διαφήμιση της Ελλάδας.

Το λευκό κέλυφος των κτιρίων [κυρίως κατοικιών] έχει νόημα στους συμπαγείς οικισμούς, όμως ιστορικά, τα σπίτια και τα λοιπά υποστατικά κτίρια [κυρίως για αγροτικούς σκοπούς] ήταν ενταγμένα και έφεραν ελάχιστο οπτικό ίχνος σε σχέση με το φυσικό τοπίο. Χαρακτηριστικό παράδειγμα αποτελούν οι «κατοικίες» της Κέας.

Σε κάθε περίπτωση, το κυκλαδικό στυλ θα μπορούσε να οριστεί ως απλό, λιτό, έμμετρο, και συμπαγές, με βάση το ανθρώπινο μέτρο και το σεβάσμιο διάλογο με το περιβάλλον του.

Η Κυκλαδική Αρχιτεκτονική συμβολίζει την απλότητα, το μέτρο, την ήπια σχέση μεταξύ χτιστού και φυσικού περιβάλλοντος. Το κυκλαδικό σπίτι δεν είναι μόνο οι τοίχοι που το ορίζουν, είναι οι εξωτερικοί του χώροι, οι ιστορίες από τις παρέες που συναθροίζονται σε αυτό, η θάλασσα παραδίπλα, η σκιά από την πέργκολα, η μυρωδιά από τα σύκα και τα σταφύλια.

Αυτό που ψάχνουν οι χρήστες του κυκλαδικού σπιτιού είναι η αυθεντική εμπειρία ζωής στις Κυκλάδες, με βάση ένα λειτουργικό και φιλικό στη χρήση και τα σενάρια κατοίκισής του σπίτι –κατά βάση- διακοπών.

Ταυτόχρονα δεν θα μπορούσα να παραλείψω να αναφερθώ στην παράμετρο της μεγιστοποίησης των θεάσεων, η οποία επιτυγχάνεται μέσω μιας νέας μορφής κτιρίου –του υπόσκαφου– που είχα την τύχη να εισάγω στο νομικό πλαίσιο δόμησης στη χώρα και επιτρέπει μεγάλα ανοίγματα και διπλάσια δόμηση για κτίρια που φέρουν μόνο μια όψη και κατά βάση είναι ο καταλληλότερος τύπος κτιρίου για επικλινή οικόπεδα, ώστε να προκύπτει το ελάχιστο περιβαλλοντικό και οπτικό ίχνος κατασκευής.

Η κυκλαδική αρχιτεκτονική είναι κατ’εξοχήν αειφόρος, καθώς λαμβάνει υπ’όψιν της στοιχεία και από τους τρεις πυλώνες της αειφορίας, δηλαδή την κοινωνία, το περιβάλλον και την οικονομία.

Χαρακτηριστικά, αναπόσπαστο τμήμα του κυκλαδικού σπιτιού είναι η γηστέρνα, στην οποία καταλήγει το πολύτιμο νερό από όλες τις σκληρές οριζόντιες επιφάνειες για χρήση τους άνυδρους καλοκαιρινούς μήνες. Επίσης, η γνώση των τοπικών μαστόρων, η χρήση τοπικών υλικών και η δόμηση με τον κατάλληλο τρόπο ώστε να μην αναιρούνται οι ποιότητες του περιβάλλοντος και του τοπίου είναι βασικά στοιχεία της κυκλαδικής αρχιτεκτονικής, η οποία με συγκεκριμένες «πινελιές» εκσυγχρονισμού και επαναδιατύπωσης θα εξακολουθήσει να εκτιμάται για την αισθητική και την φιλοσοφία της.